توضیحات
دیوان امیر الشعراء محمدبن عبدالملک نیشابوری متخلص به معزّی
متضمن قصاید و غزلیات و مقطعات
و مشتمل بر حوادث تاریخی پنجاه و پنج سال از ایام سلطنت سلاجقه
با مقدمه و حواشی
به سعی و اهتمام عباس اقبال استاد دانشگاه تهران
به سرمایه کتابفروشی اسلامیه
سال 1318 شمسی
کتاب 888 صفحه است
بخشی از مقدمه:
از سخن‌سرایانِ شیرین‌زبان و فصحای درجه اول نظمِ فارسی بدون شک یکی امیرالشعراء مجمد معزی نیشابوری پسر عبدالملک برهانی است که بیش از نیم قرن در بهترین دوره‌ی پادشاهی سلاجقه (عهدِ ملکشاه و سنجر) در دستگاهِ ایشان سمَتِ امارتِ شعرا داشته و به‌جلالت و عزّتی تمام می‌زیسته و سرآمدِ گویندگانِ هم‌عصرِ خود شمرده می‌شده است.
دیوانِ این شاعرِ بزرگوار، علاوه بر آن که شامل قریب 18500 بیتِ آب‌دار از بهترین نمونه‌های فصاحتِ زبانِ ما و لطایف و نکاتی دقیق و دلاویز است، به‌علتِ همراه بودنِ این شاعر با پادشاهان و امرا و وزرای سلجوقی؛ و وظیفه و سمَتی که او در ساختنِ اشعاری برای تبریکِ فتوحات و انتصابات و مدیحه‌سرائی از اربابِ مناصبِ دولتی و رثاء ایشان پس از مرگ داشته، مشتمل بر یک سلسله وقایعِ تاریخیِ بسیار مهم است که یا ضبطِ آن‌ها از قلمِ مورخینِ سلاجقه فوت شده و یا به‌وسیله‌یِ آن‌ها می‌شود نوشته‌های آن مورخین را تکمیل و تصحیح کرد. تا آن‌جا که می‌توان دیوانِ معزّی را مکمّلِ تاریخِ سلاجقه و معاصرینِ ایشان دانست.
از سال 465 (سالِ جلوسِ مَلِک‌شاه) تا حدود 520 که ظاهرا در همان اوان هم این شاعر جان به جان‌آفرین تسلیم کرده‌است.
چنان که مشهور است و عمومِ اربابِ تذکره نیز نوشته‌اند و ناله‌های خود معزی هم در اشعارش شهادت می‌دهد، این شاعرِ عالی‌قدر، وقتی، هدفِ تیرِ سنجر شده و سینه‌ی نازنینِ او که خزینه‌ی آن همه گوهرِ گران‌بها بوده، به پیکانِ این پادشاه خسته و آزرده گردیده است. اما به چه کیفیت و چه وقت، درست معلوم نیست.
کیفیت چاپ دیوان:
بدبختانه با کمال کوششی که شد از دیوان معزی هیچ نسخه‌ای که تاریخِ کتابتِ آن نسبتا قدیم باشد به دست نیامد. قدیم‌ترین نسخه‌ای که موردِ استفاده قرار داده شده است، در عهدِ صفویه تحریر یافته. این نسخه هم ناقص است و هم خالی از غلط نیست.
کامل‌ترین نسخه‌ای که در دست بود، نسخه‌ای متعلق به آقای سعید نفیسی است که نسبتا قدیم و مصحَح و کامل است و نواقص آن را هم ایشان از نسخ دیگر به خط خود کامل کرده و با کمال فتوت و سعه صدر، سالها آن را برای استفاده به اختیارِ نگارنده کتاب (عباس اقبال) نهاده‌است.
نسخه‌ی دیگر که به کارِ تصحیحِ این طبع کمکِ بسیار کرده، متعلق به حاج سید نصرالله تقوی است.
متنِ این دیوان بر طبقِ این سه نسخه به طبع رسید.
چون همه‌ی این نسخه‌ها جدید و کم و بیش مغلوط بود، بسیاری مواضع همچنان مشکوک و مغلوط ماند و نگارنده آن‌ها را به همان حال باقی گذاشت و اجتهاد و ذوقِ خود را در تصحیح، مناطِ اعتبار قرار نداد تا دیگران آن‌ها را به سلیقه‌ی خود یا مطابقِ نسخی که به دست دارند اصلاح نمایند و به اغوایِ نگارنده در خبط و اشتباه نیفتند.
اسفند 1319، عباس اقبال
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.