ساقی به نور باده برافروز جام ما – یک تصحیح تازه

قزوینی- غنی:

۱-۲-۴-۳-۶-۷-۱۰-۵-۸-۹

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نیاری ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/باشد که مرغ وصل کند قصد دام ما

خانلری:

۱-۲-۳-۳-۵-۱۰-۶-۷-۸-۹

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نباشد ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/باشد که مرغ وصل کند قصد دام ما

خانلری بیت ۱۱ را در پانویس ذکر کرده است که مصراع دوم آن «طوبی نهال قد صنوبر خرام ما» است.

 سلیم نیساری:

۱-۲-۴-۳-۵-۱۰-۳-۶-۷-۸

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نباید ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/باشد که مرغ وصل کند قصد دام ما

او بیت نهم را در زمره ابیات مشکوک دانسته و خارج از ابیات اصلی غزل قرار داده است؛ و نیز هیچ اشارتی به بیت یازدهم حتی در پانویس نکرده است.

دکتر احمد نذیراحمد:

۱-۲-۳-۴-۵-۶-۷-۹-۸

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نیاری ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/باشد که مرغ وصل درآید به دام ما

او در پانویس به بیت دهم اشاره کرده است؛ اما هیچ ذکری از بیت یازدهم به میان نیاورده است

انجوی شیرازی:

۱-۲-۳-۶-۵-۶-۹-۱۰-۴-۱۱-۸

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نیاری ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/ ای مرغ بخت کی شوی آخر تو رام ما/باشد که مرغ وصل کند قصد دام مانیاورده است.

 حسین پژمان

۱-۲-۴-۳-۱۰-۵-۶-۷-۹-۸

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نیاید ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/باشد که مرغ وصل کند قصد دام ما

او بیت یازدهم را در پانویس آورده  است و مصراع دوم آن به این صورت است: « ای مرغ بخت کی شوی آخر تو رام ما».

 مسعود فرزاد

۱-۲-۴-۳-۶-۷-۵-۱۰-۸-۹

مطرب بگو که کار جهان شد به کام ما/آنکه دلش زنده شد به عشق/آنکه یاد نیاری ز نام ما/زانرو سپرده اند به مستی زمام ما/باشد که مرغ وصل کند قصد دام ما

فرزاد بیت یازدهم را در پانویس با مصراع زوج « ای مرغ بخت کی شوی آخر تو رام ما» آورده است و بیت مشکوک دیگری را تحت شماره ۱۲ بدون اشاره به منبع و نام نسخه مادردر پانویس ذکر کرده است:

من آن زمان طمع ببریدم ز عافیت

کین دل نهاد در کف زلفت زمام ما

این بیت در هیچیک از نسخه های معتبر منابع ما که در قرون هشت و نه هجری و حتی قرون بعد استنساخ شده اند به نظر نرسید و بی تردید الحاقی و از شاعری دیگر است. معمولاً در قرون متأخر مخصوصاً از قرن ده به این سوی ابیات و اشعار الحاقی فراوان به غزلیات حافظ توسط کاتبان افزوده شده است. مثلاً در دو نسخه موزه ششم که در سال ۱۰۰۲ ه ق یعنی آغاز قرن یازدهم در هندوستان کتابت شده است؛ و نسخه دانشگاه ملبورن که کتابت آن نیز مربوط به قرن دوازدهم است، بیت زیر نیز آمده است که بی گمان الحاقی است: