هر چند که رنگ و روی زیبا ست مرا

 

آورد به اضطرار اَم اول به وجود

 

از آمدن ام نبود گردون را سود

 

ای دل تو به ادراک معما نرسی

 

دل سرّ ِ حیات اگر کَماهی دانست

 

تا چند زنم به رو یِ دریا ها خِشت؟

 

اسرار ِ ازل را نه تو دانی و نه من

 

این بحر ِ وجود، آمده بیرون زِ نَهُفت

 

اَجرام که ساکنان ِ این ایوان اند

 

دوری که در آمدن و رفتن ِ ما ست

 

دارنده چو ترکیب ِ طبایع آراست

 

آنان که مُحیط ِ فضل و آداب شدند

 

آنان که زِ پیش رفته اند، ای ساقی!

 

آن بی خبران که دُرّ ِ معنی سُفتند

 

گاوی ست بر آسمان، قرین ِ پروین

امروز که نوبت ِ جوانی یِ من است

 

گر آمدن ام به من بُدی، نامدمی

 

از آمدن و رفتن ِ ما سودی کو؟

 

افسوس که بی فایده فرسوده شدیم

 

با یار چو آرمیده باشی همه عمر،

 

اکنون که ز ِ خوش دلی، به جز نام نماند،

 

ای کاش که جای آرمیدن بودی

 

چون حاصل ِ آدمی در این جا یِ دو دَر

 

آن کس که زمین و چرخ ِ افلاک نهاد،

 

گر بر فلک ام دست بُدی چون یزدان

بر لوح، نشان ِ بودنی ها، بوده ست

 

چون روزی و عُمر بیش و کم نتوان کرد

 

افلاک که جُز غم نفزایند دگر

 

ای آن که نتیجه ی چهار و هفتی

 

تا خاک ِ مرا به قالب آمیخته اند

 

تا کِی زِ چراغ ِ مسجد و دود ِ کنشت؟

 

ای دل! چو حقیقت ِ جهان، هست مجاز

 

در گوش ِ دل ام گفت فَلَک پنهانی

 

نیکی و بدی که در نهاد ِ بشر است

افسوس که نامه ی جوانی طی شد

 

افسوس که سرمایه ز ِ کف بیرون شد

 

یک چند به کودکی به استاد شدیم

 

یاران ِ موافق، همه از دست شدند

 

ای چرخ ِ فلک! خرابی از کینه یِ تو ست

 

چون چرخ به کام ِ یک خردمند نگشت

 

یک قطره ی آب بود و با دریا شد

 

می پرسیدی که چیست این نقش ِ مجاز

 

جامی ست که عقل آفرین می زند اش

 

اجزای پیاله ای که در هم پیوست

 

عالم اگر از بهر ِ تو می آرایند

 

از جمله یِ رَفتِگان ِ این راه ِ دراز

 

مِی خور که به زیر ِ گِل بسی خواهی خُفت

 

پیری دیدم به خانه یِ خمّاری

 

بسیار بِگشتیم به گِرد ِ در و دشت

 

ما لعبتکانیم و فلک لعبت باز

 

ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود

 

بر مفرش ِ خاک خفته گان می بینم

 

این کُهنه رباط را که عالم نام است

 

آن قصر که بهرام در او جام گرفت

 

مرغی دیدم نشسته بر باره ی توس

 

آن قصر که بر چرخ همی‌زد پهلو

از تن چو برفت جان ِ پاک ِ من و تو

 

هر ذره که بر رو یِ زمینی بوده‌ست

 

ای پیر ِ خردمند! پِگَه‌تر برخیز

 

بنگر! ز ِ صبا دامن ِ گُل چاک شده

 

ابر آمد و زار بر سر ِ سبزه گریست

 

چون ابر به نوروز رخ ِ لاله بِشُست

 

هر سبزه که بر کنار ِ جویی رُسته‌ست

 

می خور که فلک بهر ِ هلاک ِ من و تو

 

دیدم به سر ِ عمارتی مردی فرد

 

بردار پیاله و سبو ای دل‌جو

 

بر سنگ زدم دوش سبو یِ کاشی

 

زان کوزه‌یِ می – که نیست در وی ضرری –

 

بر کوزه‌گری پریر کردم گُذری

 

هان! کوزه‌گرا بپای اگر هُشیاری

 

در کارگه ِ کوزه‌گری کردم رای

 

این کوزه چو من عاشق ِ زاری بوده‌ست

 

در کارگهِ کوزه‌گری بودم دوش

گر من ز ِ می ِ مُغانه مستم، هستم

 

می خوردن و شاد بودن آیین ِ من است

 

من بی می ِ ناب زیستن نتوانم

 

امشب می ِ جام ِ یک‌مَنی خواهم‌کرد

 

چون مُرده شوم، خاک ِ مرا گُم سازید

 

چون درگذرم به باده شویید مرا

 

چندان بخورم شراب، ک‌این بو یِ شراب

 

روزی که نهال ِ عمر ِ من کنده ‌شود

 

زینهار گِل‌ام به‌جز صراحی نکنید

 

یاران به موافقت چو دیدار کنید،

 

آنان‌که اسیر ِ عقل و تمییز شدند

 

ای صاحب ِ فتوی، ز ِ تو پُرکارتریم

 

شیخی به زنی فاحشه گفتا: مستی.

 

گویند که دوزخی بُوَد عاشق و مست

 

گویند: بهشت و حورِعین خواهد‌بود

 

گویند: بهشت و حور و کوثر باشد

 

گویند بهشت ِ عَدْن با حور خوش است

 

کَس خُلْد و جَحیم را ندیده‌ست ای دل

 

من هیچ ندانم که مرا آن‌که سرشت

 

چون نیست مقام ِ ما در این دهر مُقیم

 

چون آمدن‌ام به من نَبُد روز ِ نخست

 

چون عمر به سر رسد چه بغداد چه بلخ

 

جُز راه ِ قَلَندران ِ میخانه مَپوی

 

ساقی غم ِ من بلند‌آوازه شده‌ست

 

تُنْگی می ِ لَعْل خواهم و دیوانی

 

من ظاهر ِ نیستی و هستی دانم

 

از من رَمَقی به سعی ِ ساقی مانده‌ست

ای بی‌خبران! شکل ِ مُجَسَّم هیچ است

 

دنیا دیدی و هرچه دیدی هیچ است

 

دنیا به مراد رانده گیر، آخِر چه

 

رندی دیدم نشسته بر خِنْگ ِ زمین

 

این چرخِ فلک که ما در او حیرانیم،

 

چون نیست ز ِ هرچه هست، جُز باد به دست

 

بنگر! ز جهان چه طَرْف بَربَستَم؟ هیچ!

از منزل ِ کفر تا به دین، یک نفس است

 

شادی بطلب که حاصل ِ عمر دمی‌ست

 

تا زُهره و مَه در آسمان گشته پدید

 

مهتاب به نور دامن ِ شب بشکافت

 

چون عهده نمی‌شود کسی فردا را

 

این قافله‌ی عمر عجب می‌گذرد

 

هنگام سپیده‌دم خروس ِ سحری

 

وقت سحر است، خیز ای مایه‌ی ناز

 

هنگام ِ صبوح ای صنم ِ فرُّخ‌پی

 

صبح است دمی بر می ِ گل‌رنگ زنیم

 

روزی‌ست خوش و هوا نه گرم است و نه سرد

 

فصل ِ گُل و طَرف ِ جویبار و لب ِ کِشت

 

بر چهره‌یِ گُل نسیم ِ نوروز خوش است

 

ساقی! گل و سبزه بس طرب‌ناک شده‌ست

 

چون لاله به نوروز قدح گیر به دست

 

هرگَه که بنفشه جامه در رنگ زند

 

برخیز و مخور غم ِ جهان ِ گُذران

 

در دایره‌یِ سپهر ِ ناپیدا غور

 

از درس ِ علوم جمله بگریزی بِهْ

 

ایّام ِ زمانه از کسی دارد ننگ

 

از آمدن ِ بهار و از رفتن ِ دی

 

زان پیش که نام ِ تو ز عالَم برود

 

ای دوست بیا تا غم ِ فردا نخوریم

 

تَن زن چو به زیر ِ فَلک ِ بی‌باکی

 

می بر کف ِ من نِهْ که دل‌ام در تاب است

 

می نوش که عمر ِ جاودانی این است

 

با باده نشین که مُلْک ِ محمود این است

 

امروز تو را دست‌رس ِ فردا نیست

 

دوْران ِ جهان بی می و ساقی هیچ است

 

تا کِی غم ِ آن خورم که دارم یا نه

 

تا دست به اتفاق بر هم نزنیم

 

لب بر لب کوزه بردم از غایت ِ آز

 

خیام! اگر زِ باده مستی، خوش باش

 

فردا عَلَم ِ نفاق طی خواهم‌کرد

 

گردون، نِگَری ز قَدّ ِ فرسوده‌یِ ما ست