هرچه باداباد | ترانه های خیام

ترانه‌های خیام | هرچه باداباد

گر من زِ می ِ مُغانه مست ام، هستم

گر کافر و گَبر و بت‌پرست ام، هستم

هر طایفه‌ئی به من گمانی دارد

من ز آن ِ خود ام؛ چنان که هستم هستم

می خوردن و شاد بودن آیین ِ من است

فارغ بودن زِ کفر و دین؛ دین ِ من است

گفتم به عروس ِ دهر: کابین ِ تو چیست؟

گفتا: دل ِ خرّم ِ تو کابین ِ من است

من بی می ِ ناب زیستن نتوانم

بی باده کشید ِ بار ِ تن نتوانم

من بنده‌ی آن دَم ام که ساقی گوید:

«یک جام ِ دگر بگیر» و من نتوانم.

امشب می ِ جام ِ یک منی خواهم‌کرد

خود را به دو جام ِ می غنی خواهم‌کرد

اول سه‌طلاق ِ عقل و دین خواهم‌داد

پس دختر ِ رَز را به زنی خواهم‌کرد

چون مُرده شوم، خاک ِ مرا گُم سازید

احوال ِ مرا عبرت ِ مردم سازید

خاک ِ تن ِ من به باده آغشته کنید

وَ ز کالبد م خشت ِ سَر ِ خُم سازید

• منسوب به خیام

چون درگذرم به باده شویید مرا

تلقین زِ شراب ِ ناب گویید مرا

خواهید به روز ِ حشر یابید مرا،

از خاک ِ در ِ می‌کده جویید مرا

• منسوب به خیام

چندان بخورم شراب، ک‌این بویِ شراب

آید زِ تُراب چون روم زیر ِ تُراب

گر بر سر ِ خاک ِ من رسد مخموری

از بویِ شراب ِ من شود مست و خراب

• منسوب به خیام

روزی که نهال ِ عمر ِ من کنده ‌شود،

و اجزا م ز ِ یک‌دگر پراکنده شود،

گر زان‌ که صراحی‌ئی کُنند از گِل ِ من،

حالی که ز باده پُر کنی زنده شود

در پا یِ اجل چو من سرافکنده شوم،

وَ ز بیخ ِ امید ِ عمر، بر کنده شوم

زینهار گِل‌ام به‌جز صراحی نکنید

باشد که ز بویِ می دمی زنده شوم

• منسوب به خیام

یاران! به موافقت چو دیدار کنید،

باید که زِ دوست یاد ِ بسیار کنید

چون باده‌یِ خوش‌گوار نوشید به هم،

نوبت چو به ما رسد، نگون‌سار کنید.

• منسوب به خیام

آنان‌که اسیر ِ عقل و تمییز شدند،

در حسرت ِ هست و نیست ناچیز شدند.

رو! با خبرا! تو آب ِ انگور گُزین

ک‌آن بی‌خبران به غوره میْویز شدند!

• منسوب به خیام

ای صاحب ِ فتوا، زِ تو پُرکارتر ایم

با این‌همه مستی از تو هُش‌یارتر ایم

تو خون ِ کسان خوری و ما خون ِ رَزان

انصاف بده! کدام خون‌خوارتر ایم؟

• منسوب به خیام

شیخی به زنی فاحشه گفتا: مستی!

هر لحظه به دام ِ دگری پابستی

گفتا: شیخا! هر آن‌چه گویی هستم؛

آیا تو چنان که می‌نمایی هستی؟

گویند که دوزخی بُوَد عاشق و مست

قولی است خلاف! دل در آن نتوان بست

گر عاشق و مست دوزخی خواهد بود،

فردا باشد بهشت همچون کف ِ دست!

• منسوب به خیام

گویند: بهشت و حور ِ عین خواهد‌بود

و آن‌جا می ِ ناب و اَنْگَبین خواهد‌بود؛

گر ما می و معشوقه گُزیدیم چه باک

آخر نه به عاقبت همین خواهد‌بود؟

گویند: بهشت و حور و کوثر باشد

جویِ می و شیر و شهد و شکّر باشد

پر کن قدح ِ باده و بر دست‌ام نهْ!

نقدی زِ هزار نسیه بهتر باشد

• منسوب به خیام

گویند بهشت ِ عَدْن با حور خوش است

من می‌گویم که آب ِ انگور خوش است

این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار

ک‌آواز ِ دُهُل برادر از دور خوش است

• منسوب به خیام

کس خُلْد و جَحیم را ندیده‌ست ای دل!

گویی که از آن جهان رسیده‌ست ای دل؟

امّید و هراس ِ ما به چیزی ست ک‌از آن

جز نام، نشانی نه پدید است ای دل!

من هیچ ندانم که مرا آن که سرشت،

از اهل ِ بهشت کرد یا دوزخ ِ زشت

جامی و بُتی و بربطی بر لب ِ کِشت

این هر سه مرا نقد و تو را نسیه بهشت

• منسوب به خیام

چون نیست مقام ِ ما در این دهر مقیم،

پس بی می و معشوق خطایی ست عظیم

تا کی ز ِ قدیم و مُحْدَث امّیدم و بیم؟

چون من رفتم، جهان چه مُحْدَث چه قدیم

چون آمدن‌ام به من نَبُد روز ِ نخست

و این رفتن ِ بی‌مراد، عَزمی است درست؛

برخیز و میان ببند ای ساقی چُسْت

ک‌اندوه ِ جهان به می فروخواهم‌شست.

چون عمر به سر رسد، چه بغداد چه بلخ

پیمانه چو پر شود چه شیرین و چه تلخ

خوش باش! که بعد از من و تو ماه بسی

از سَلْخ به غُرّه آید از غُرّه به سَلْخ

جز راه ِ قَلَندران ِ میخانه مپوی

جز باده و جز سماع و جز یار مجوی

بر کَف قدح ِ  باده و بر دوش، سبو

می نوش کن ای نگار و بیهوده مگوی

• منسوب به خیام

ساقی! غم ِ من بلند‌آوازه شده‌ست

سرمستی ِ من برون زِ اندازه شده‌ست

با مویِ سپید، سرخوش ام ک‌از میِ تو

پیرانه‌سر م بهار ِ دل تازه شده‌ست

• منسوب به خیام

تُنْگی می ِ لَعْل خواهم و دیوانی

سدّ ِ رَمَقی باید و نصف ِ نانی

و آن‌گه من و تو نشسته در ویرانی

خوش‌تر بُوَد آن زِ مُلکَت ِ سلطانی

• منسوب به خیام

من ظاهر ِ نیستی و هستی دانم

من باطن ِ هر فراز و پستی دانم

با این همه از دانش ِ خود شرم‌ام باد

گر مرتبه‌ئی وَرایِ مستی دانم

• منسوب به خیام

از من رمقی به سعی ِ ساقی مانده‌ست

 و ز صحبت ِ خلق، بی‌وفاقی مانده‌ست

از باده‌یِ دوشین قَدَحی بیش نماند

از عمر ندانم که چه باقی مانده‌ست